Wassenaer.net

Anna Margaretha van Scherpenzeel (1622–1662)
schilder: N.W.J. De Roode (1814–1884)
nageschilderd van een portret van Gerard van Honthorst (1592–1656)

Anna Margaretha van Scherpenzeel 1622–1662

vrouwe van Offem

Anna Margaretha werd geboren in Noordwijk in huize Offem.
Dit huis en de heerlijkheid die erbij hoorde kwam uit de familie Pijnsen. Petronella Pijnsen was haar grootmoeder aan vaders kant. Deze grootvader was Arent van Scherpenzeel, die de getuige van Johan van Wassenaer bij diens huwelijk met Maria van Voorst was geweest.
Op oudejaarsdag 1645 trouwde Anna met Arent VIII van Wassenaer in de kerk van Voorschoten, maar op 16 januari volgde een trouwmis in de kerk van Offem. De familie Van Scherpenzeel was katholiek. De bruid was 23 jaar oud, de bruidegom was 12 jaar ouder dan zij.
Bruidegom en bruid waren achterneef en achternicht. Hun grootouders Van Scherpenzeel, Theodora en Arent, waren zuster en broer.

Er waren nog meer familiebanden, want Jacob van Scherpenzeel, een andere broer van Theodora en Arent had indertijd Maria van Voorst, Arents moeder, helpen opvoeden toen haar eigen ouders gestorven waren. Later was hij ook weer voogd van haar kinderen geworden.
De families kenden elkaar waarschijnlijk goed, waren bevriend en hielpen elkaar:
Zo had Johan van Wassenaers zuster Theodora, in 1638 weduwe geworden van Albert van Schagen, haar ‘lieve nicht van Duivenvoorde’ (Anna Margaretha) gevraagd de 5000 guldens te beheren die zij voor haar kleindochter Albertine Theodora van Eck apart had gezet.¹⁾
Zo had Anna Margaretha’s moeder, Geertruyd van Steenbergen, geprobeerd een verzoening tot stand te brengen tussen Johan van Wassenaer, de vader van de bruidegom, en zijn dochter Maria, die hij zes jaar opgesloten had en in al die jaren niet meer had gezien.
Maria had willen trouwen met een man die door de familie werd veracht.²⁾

Arent en Anna Margaretha gingen op Duivenvoorde wonen.
Anna Margaretha is daar lange maanden alleen geweest want Arent werd met zijn cavalerie veel teruggeroepen naar Maastricht. De stad moest beschermd worden tegen de dreiging vanuit Frankrijk, want Lodewijk XIV had zijn zinnen gezet op de gebieden ten zuiden van de Rijn.
De eerste twee kinderen, jongens, stierven jong.
Anna Margaretha had wel al voor hun geboorten een priester naar Duivenvoorde laten komen, zodat de baby’s nog op tijd gedoopt konden worden en naar het hemelse paradijs konden gaan, als ze bij de geboorte zouden sterven.

In augustus 1649 werd Jacob geboren, de stamvader van alle tegenwoordige Wassenaers.

Na hem kwamen Maria Anna, die niet oud zou worden, Frederik Willem in 1658 en Geertruyd Anna in 1659.

In 1658 stierf Anna Margaretha’s moeder. Deze had een paar maanden voor haar dood een dierbaar testament laten maken...
Anna Margaretha erfde natuurlijk haar land en vermogen en aan de twee kleinzoons, de ene nog in de wieg, werd kapitaal en huisraad toegedacht en een apart bedrag opzij gezet, om daarmee, als zij achttien jaar zouden zijn geworden, de bloemetjes buiten te kunnen zetten.

Maria Anna kreeg:
‘een neeuwe casse van secretanen hout met een tableth van het selffde houdt staende in de slaepcamer van de vrouwe testatrice, item het silver dijenende in nachtgoet bestaende in een silveren candelaer, becken, twee poeyerdoosen, een comme, een tailleur en een speldebaexken, item het servies van damast, te weten taffelaecken, servetten ende hand­ doucken uitbeeldende de jacht’.³⁾

Maria Anna is niet lang na haar grootmoeder gestorven. Misschien heeft Geertruyd toen die goede gaven gekregen die haar grootmoeder voor haar zusje had bestemd.
In 1660 verkocht Anna Margaretha de heerlijkheid Offem aan een zekere Wigbold van der Does, die zich later de heer van Noordwijk noemde.
Een jaar later hebben de ouders toen de heerlijkheid Rosande aangekocht voor Frederik Willem, zodat deze zoon zijn eigen heerlijkheid zou bezitten, want Voorschoten en Duivenvoorde zouden voor Jacob zijn.

In 1662 stierf Anna Margaretha. Ze is maar veertig jaar oud geworden. Haar man Arent heeft haar bijna twintig jaar overleefd en is nooit hertrouwd.

NOTEN
1 Noord Hollands Archief, toegang 133, nr. 13, testament Theodora van Schagen-van Wassenaer
2 Koene 2011: 162–205
3 Notarieel archief Den Haag, no. 481, folio 45–47, testament van Geertruyd van Scherpenzeel-van Steenbergen

• Vorige
• Next