Wassenaer.net

Maurits Ernst Leopold van Wassenaer (1929–2009)
schilder: Urban Larson (geb. 1966, schoonzoon)

Maurits Ernst Leopold van Wassenaer 1929–2009

heer van Nederhemert

Maurits Ernst Leopold van Wassenaer werd op 22 augustus 1929 geboren in ’s-Hertogenbosch, de dichtstbijzijnde stad met een ziekenhuis in de omgeving van het ‘Eiland’ Nederhemert-Zuid.
Maurits is vernoemd naar Maurits baron van Nagell, oud-bewoner van kasteel Nederhemert. Deze liet het kasteel na zijn dood na aan zijn nicht die naar hem vernoemd was: jonkvrouw Anne-Maurice van Kretschmar. Anne-Maurice was getrouwd met Ernst Willem van Wassenaer en zij waren de latere grootouders van Maurits.

Maurits zou bijna zijn hele leven op Nederhemert blijven wonen. Op 8 september 2009 overleed hij en is hij bijgezet in het familiegraf naast de kerk van Nederhemert-Zuid.

Hij was de oudste zoon van Jacob Constant van Wassenaer (geb. 3 juni 1899 Huize Noordereng, te Bennekom) en Dr. Luisa Enrichetta Maria Crocini (geboren in Florence op 18 januari 1903). Ruim drie jaar later werd nog een zoon geboren, Floris Lodewijk (Florence, 18 februari 1933). Het gezin bewoonde het kasteel Nederhemert vooral ’s zomers, tijdens de schoolvakantie. ’s Winters woonden zij aan de Mauvestraat in Den Haag zodat goede scholing voor de kinderen gecombineerd kon worden met het sociale en werkzame leven van hun moeder. Daarnaast waren de kosten voor permanente bewoning van het kasteel -zoals bijvoorbeeld stookkostenerg hoog.

In de vakanties werd ook de familie in Florence met de trein bezocht. Moeder Luisa memoreerde dat haar twee blonde zoontjes dan veel aandacht kregen. Ze bezochten ook steevast de drie tantes in Siena. Maurits en Floris spraken Italiaans met hun moeder en Nederlands met hun vader.

Ralph van Koetsveld, zoon van vrienden van de ouders, werd een jeugdvriend met wie Maurits de rest van zijn leven bevriend zou blijven.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog fietste Maurits vanuit Nederhemert dagelijks naar de Openbare School in het overwegend katholieke ’s-Hertogenbosch. Hij was geschokt toen hij na de zomervakantie weer op school kwam en er bijna geen kinderen meer over waren. De meeste kinderen van deze openbare school waren joods en waren op transport gesteld of ondergedoken.

Hij knutselde graag en zo wist hij met zijn broertje een boordmitrailleur van een neergestorte Engelse jager aan de praat te krijgen. Tot schrik van het dorp raakte de kogelregen de boerderij op een haar na.

Vooral in de winter van 1944, na de Slag bij Arnhem, werd er intensief gevochten aan de Maas. De bewoners van NederhemertZuid en Bern zochten nog bescherming in de kelders van het middeleeuwse kasteel, dat echter in oktober 1944 geconfisqueerd werd door de Duitsers. Op 11 November 1944 moest het hele Eiland in allerijl evacueren. Er was geen tijd om veel te verbergen, op wat klein zilver na. Al lopend met een handkar en een koe kwam het gezin, samen met grootvader Ernst bij een gastgezin in Zuilichem terecht.

Vanaf de dijk in Zuilichem zagen ze op 12 januari 1944 het kasteel afbranden. Dit was een traumatische ervaring voor de hele familie. Toen het gezin in mei terugkeerde naar het Eiland, lag het landgoed in puin en was het kasteel veranderd in een ruïne. De boerderijen, het rechthuis, de kerk, de school en vele eeuwenoude bomen van het landgoed waren verbrand of zwaar beschadigd door granaatvuur, plundering en vernieling.

Na de bevrijding werd al snel begonnen met de herbouw van ‘Hamarita’, het huis tegenover het kasteel. Hier ging het gezin op 22 augustus 1949 wonen. Pogingen om het kasteel te herbouwen moesten worden opgegeven door het ontbreken van middelen. Maurits maakte de HBS af in Den Bosch en ging in Militaire Dienst. Omdat hij bij zijn geboorte al was voorbestemd om zijn vader op te volgen en het landbouwbedrijf van het landgoed te gaan bestieren, volgde hij de Hogere Agrarische School in Dordrecht.
Hij logeerde in die periode veel bij de neven Repelaer van Dubbeldam op landgoed Dubbeldam. Na een stage in de Hoekse waard en Zweden in 1949 waar hij mooie herinneringen aan over hield, is hij op twintigjarige leeftijd op Nederhemert begonnen.
In zijn vrije tijd reed hij met vrienden op de motor naar Amsterdam en Antwerpen om te dansen. Hij droeg op de motor steevast een lange leren jas, de haren gingen achterover gekamd in een kuif met Brylcream. Hij reed dan o.a. graag naar de jazz-tent Casablanca in Amsterdam waar driftig gedanst werd en waar hij opvallend goed in was.

Tijdens de oorlog logeerde Maurits regelmatig in Vlijmen bij de familie Mommersteeg. Hij fietste ook wel samen met Nadine (Bernadine Maria Cornelia Mommersteeg) op de tandem naar school in ’s-Hertogenbosch. Dit verliep niet altijd even harmonieus, omdat Nadine achterop zat te leren en tot ergernis van Maurits niet goed mee trapte. Pas na de oorlog konden de twee het beter met elkaar vinden. Hun beider moeders kenden elkaar al van voor de oorlog, via de Italiaanse culturele kring Dante Alighieri in Den Haag. De moeder van Nadine was een Oostenrijkse, sprak zeven talen en was opgevoed met kunst en cultuur.

Nadine vertrok na haar eindexamen naar Bretagne om Frans te leren en Maurits kwam haar met de motor opzoeken. Toen Nadine in 1948 vanuit Den Haag met haar vriendin Marijke Jurgens naar Parijs vertrok, vroeg Maurits haar kort voor vertrek ten huwelijk. Zijn schoonvader vond hen echter nog te jong. Op 14 februari 1952 trouwden zij in Vlijmen.

De boerderij aan de Kasteellaan 6 in Nederhemert-Zuid werd verbouwd en betrokken.
Op 28 november 1952 werd hun eerste kind, zoon Dirk Lodewijk aldaar geboren. Het was de winter voorafgaand aan de Watersnoodramp in Zeeland. Het leven was niet makkelijk voor het jonge gezin. De naoorlogse situatie op de heerlijkheid Nederhemert bood nauwelijks middelen om inkomsten te verwerven. Bijpachten of anderszins van het vroegere gezamenlijke bezit de opbrengsten delen was niet meer mogelijk omdat belendende stukken land na een boedelscheiding ineigendom waren vervallen aan tante Christine (Tine) Roseboom van Wassenaer met wie de familie gebrouilleerd was geraakt.

Maurits was van een volgende generatie, had een gezin gesticht en moest dit onderhouden. Let wel, toen 22 jaar. Zo werd in de omgeving en in Hurwenen bijgepacht. Er werd gestart met wat vóór de oorlog werd gedaan, te weten met een gemengd bedrijf: akkerbouw, vee en varkensmesterij. Al gauw werden de melkkoeien verruild voor pinken en vaarzen.
Daarnaast werden andere bronnen van inkomsten gezocht en uitgeprobeerd, zoals een grasdrogerij. Dat was in die tijd heel vooruitstrevend. Maurits nam hiervoor de oranjerie van het kasteel in gebruik. Tot overmaat van ramp liep een machine vast en ging de grasdrogerij in vlammen op. Op een paar verbrandde wenkbrauwen na, kwam Maurits er gelukkig goed van af.
Ook de handel in landbouwwerktuigen leverde nauwelijks genoeg op. Daarom heeft hij overwogen om naar Zuid-Afrika te emigreren. Schoonvader Michiel (Chiel) Mommersteeg zag dat plan niet zitten en heeft emigratie kunnen voorkomen. Maurits startte met Nadine een fokkerij met New Forest-pony’s met stamboek. In de hoogtijdagen rende er een kudde van wel 73 stuks over het Eiland.
In 1958 kreeg zijn tweede zoon Jeroen (geb. op 7 juni 1954) polio (kinderverlamming) en werd in het ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch verpleegd. Een arm van Jeroen raakte verlamd en met veel revalidatie zou hij de belangrijkste functies opnieuw kunnen verkrijgen. Roeien zou het herstel bevorderen. In de wintermaanden, wanneer het boerenbedrijf relatief rustig was, werd in de schuur met behulp van een lasser een roeiboot gebouwd. Maurits liet het blonde kereltje met trots op de Dode Arm roeien. Er werd veel interesse getoond voor de roeiboot, vooral door vissers. Dit leidde er bij Maurits toe dat er in de wintermaanden zoveel mogelijk stalen roeiboten werden gemaakt. Weldra kon hij trots verhalen over wel zes af te leveren roeiboten in Friesland. Het ontstaan van de Eista (Eiland Staal) Werf was een feit.

In enkele jaren werden er duizenden roeiboten vervaardigd en verkocht; de Eista Werf bracht succes. Door de schepen in serie te bouwen, een unicum in die tijd, kon de prijs relatief laag blijven. Begin jaren zestig zag hij de opkomst van de recreatie en bedacht hij de Cesam, de Vailant en de Arthur Nova, de eerste motorkruisers. Het beroemde succesnummer is echter de Doerak, een stalen plezierjacht. Een stoere motorboot, die praktisch was en makkelijk te bedienen. Heel geschikt voor gezinnen. Van deze ‘Volkswagen op het water’ zijn er 2.500 verkocht. Later volgden motorzeilers als de Banjer en de Rogger en andere motorboten zoals de Jupiter en Tarpan, die ook naar vele landen werden geëxporteerd. Al gauw had de Eista werf de grootste stand op de HISWA boatshow in Amsterdam en werd Maurits voorzitter van de HISWA. Door het succes van de Eista werf konden de inmiddels zeven kinderen een goede schoolopleiding krijgen en gaan studeren.

Maurits werkte keihard. Op een verantwoorde wijze deed hij zijn leven lang precies waar hij zin in had. Een man van weinig woorden, maar wat hij zei sneed hout. In zijn spaarzame vrije tijd hield hij ervan met vrienden te jagen, vooral op Nederhemert. Op een jacht bij vrienden is hij eens per ongeluk in zijn gezicht geschoten. Gelukkig hield hij er geen blijvend letsel aan over.
Hij was trots op zijn zeven kinderen en vond het belangrijk dat zij een goede opleiding kregen.
Het gezin bestond begin jaren zestig uit Maurits en Nadine en hun kinderen: Dirk, Jeroen (7 juni 1954), Maurits (25 sept. 1956) en Noor (23 aug. 1958).
Het verhuisde begin jaren zestig van de boerderij naar Hamarita. Daar werd op 15 juni 1962 Bernadine geboren, op 6 maart 1965 Michaela en op 18 januari 1969 Lara.

Midden jaren zeventig verkocht Maurits de scheepswerf en begon onder meer een scheepsstalling en een watersportbedrijf (Eiland Jacht Service). Hij investeerde in een project in de uiterwaarden van Hedel en in een landbouwbedrijf in Frankrijk met de bedoeling er Limousins te fokken. Het gezin was intussen echter gebonden aan scholen en wilde niet emigreren.

Hij was ondernemend en creatief. Een onconventionele man die snel kon schakelen en niet vastzat in patronen. Maar het werd crisis, de markt zat tegen en dat leidde ertoe dat hij ondanks zijn visie en doorzettingsvermogen de bedrijven moest verkopen. Daar heeft hij het lange tijd heel moeilijk mee gehad. Volgens vriend Hein Terwindt ‘had Maurits hoge fatsoensnormen en in de keiharde zakenwereld, trek je dan wel eens aan het kortste eind’.
Hij zou vervolgens bij de Erasmus Universiteit in Rotterdam twee bedrijven leiden en werd commissaris bij enkele kleinere bedrijven. Familie en vrienden stonden over en weer altijd op nr. 1 en dat zou zo blijven.

In augustus 1991 brandde Hamarita grotendeels af. Vermoedelijk door kortsluiting. De herbouw werd voortvarend opgepakt.

Hij was een belangstellende, humorvolle en zeer geliefde Nonno (grootvader) van zijn 22 kleinkinderen. Deze liet hij op verzoek de kleine hagelkorreltjes zien, waarvan er zich enkele nog steeds zichtbaar in zijn gezicht bevonden.

Regelmatig werd hem om adviezen gevraagd, bedrijfsmatige maar ook voor persoonlijke kwesties wist men hem te vinden.

In de laatste jaren van zijn leven leidde hij aan de ziekte van Parkinson. Deze ziekte beperkte hem, maar hij klaagde nooit.

Op 22 augustus 2009 vierde hij zijn tachtigste verjaardag groots op Hamarita. Ook zijn broer Floris met Wanda uit Canada waren er met hun gezin. Een dansje werd nog gemaakt. Daags na zijn verjaardag werd kanker geconstateerd en is hij op Hamarita op 8 september 2009 gestorven.

Maurits Ernst Leopold is, na een afscheidsdienst in de Sint Maartenskerk te Zaltbommel, bijgezet in het familiegraf in Nederhemert-Zuid.

• Vorige
• Next