Wassenaer.net

Seyna Jacoba Isabella van Wijhe (1719–1785)
schilder: Jean Fournier (1700–1765

Seyna Jacoba Isabella van Wijhe 1719–1785

vrouwe van de beide Catwijcken en het Sant
vrouwe van IJzendoorn en Blankenberg

Seyna groeide op in Gelderland, in de Neder-Betuwe, dicht bij de Waal. Ze werd geboren in het huis Tedingsweerd, vlak bij Kerk-Avezaath waar ze gedoopt werd op 25 juni 1719.
Haar ouders waren Christiaan Reinoud van Wijhe (1675–1749) en Henriëtte Philippa van Brakell (1693–1737).

Seyna was de oudste dochter in hun gezin. Een jaar later werd haar zuster Johanna Wilda (1720–1754) geboren, die in 1751 ook haar schoonzuster zou worden door haar huwelijk met Willem van Wassenaer. Daarna kwamen nog Maria, Otto, die ongehuwd en jong zou sterven, Wilhelmina, Christina en Louise Henriëtte. De drie zusjes die nog na Louise Henriëtte werden geboren, Seyna, Catharina en Philippine, zijn jong gestorven. Met de dood van Christiaan Reinoud in 1749 stierf de familie Van Wijhe uit.

De familie bezat land in de streken rond de Waal, het huis Tedingsweerd, het kasteel de Wijhenburg en ook een huis, misschien huizen in Nijmegen. Dit bezit zou later onder de dochters worden verdeeld.

De zuster van Henriëtte Philippa van Brakell, Louise Elisabeth van Brakell, was getrouwd met Willem van Liere (bijgenaamd Catje), heer van de beide Catwijcken en het Sant (1691–1735). Dit echtpaar kreeg geen kinderen en benoemde Seyna Jacoba Isabella, Louise’s oudste nichtje, tot erfgenaam van hun heerlijkheden.

Nauwelijks 18 jaar oud, trouwde zij met de 36-jarige weduwnaar Frederik Hendrik van Wassenaer. Hij werd door dat huwelijk heer van de beide Catwijcken en het Sant, en kon daarmee een half jaar later in de Hollandse Ridderschap komen en zijn indrukwekkende carrière met nog meer glans voortzetten.

Dat de adeldom van de Van Wijhes in het land in hoog aanzien stond mag blijken uit het volgende gedicht, dat de achttiende-eeuwse prinsgezinde dichter Gerard le Maire enige jaren later voor Seyna dichtte:

‘De fiere en roode Leeuw, die hier op ’t zilver velt,
Als Koningh van het wout zoo moedigh staet te prijken,
Toont (schoon ge in Gelderland veel Edellieden telt)
Dat meennigh een, hoe trots, met schaemt de vlag moet strijken
Voor Vrou Jakoba en haer hoogen Adeldom 
Zoekt iemant kloek vernuft en juistgepaste zeden
Bij vrouwen van geboort? Hij vindt ze hier allom
naer ’t nette snoer gericht van billikheit en reden;
Daar dees Hoogeedle Telg van Wijhe, door de trou
Heer Frederiks huis versiert en praelt als Katwijks Vrou’.

Uit dit gedicht is af te leiden dat haar roepnaam blijkbaar Jacoba was. Daaruit is misschien te verklaren dat een veel jonger, al in 1727 gestorven zusje, ook weer de naam Seyna kreeg.

Het huwelijk vond op 12 maart 1737 in Katwijk aan de Rijn plaats. Seyna’s moeder stierf in datzelfde jaar, of was toen misschien al gestorven. Wellicht werd de bruiloft daarom in Katwijk gevierd.
Wat zal zij haar familie hebben gemist toen zij haar leven in Katwijk en Den Haag begon .. zo dicht bij de zee, zo winderig... zo anders dan het rivierenlandschap waar zij vandaan kwam.

Het echtpaar ging aanvankelijk in de Hof van Katwijk wonen. Frederik Hendrik had door zijn huwelijk met Seyna de heerlijkheden verworven en kon daarmee zoals eerder al genoemd een half jaar na hun huwelijk in de Hollandse Ridderschap komen. Hij kon goede sier maken met Seyna’s geld, de hof en het land. Hij was 36 jaar oud toen hij met haar trouwde en weduwnaar, zij was pas 18.

Na een jaar werd hun eerste kind Willem Lodewijk (1738–1787) in Katwijk geboren en gedoopt.

Tien jaar later kwamen nog een dochter Seyna Anna Henriëtta Philippina (1747–1823) en een zoon Willem Anne (1748–1785).
Die twee kinderen werden in Den Haag geboren.

In 1749 stierf Christiaan Reinoud, Seyna’s vader. Er schijnt heel wat te doen zijn geweest om zijn erfenis te verdelen. Johanna Wilda, de zuster die op Seyna volgde, erfde het kasteel Echteld en trouwde in 1751 met de broer van haar man Willem van Wassenaer. Ze bracht behalve het kasteel ook een rijke bruidsschat mee: land bij de rivieren, huizen in Nijmegen.

Ondertussen had Frederik Hendrik van Wassenaer een glanzende carrière gemaakt. Hij was er met enkele medestanders in geslaagd de Friese stadhouder in 1747 naar Den Haag te krijgen en was daarvoor rijkelijk beloond met fraaie ambten. Toen de stadhouder in 1751 gestorven was, werd Frederik Hendrik door zijn weduwe prinses Anna van Hannover in de voogdijraad van haar minderjarige zoon Willem benoemd, de latere Stadhouder Willem V. Tenslotte was Frederik Hendrik ook nog baljuw van Den Haag geworden.
Daar woonde de familie in een huis aan de Lange Vijverberg.

In Katwijk werden grote partijen gegeven die de stadhouders menigmaal met hun gezelschap hebben vereerd.
Of Seyna van harte heeft genoten van de glorie die haar man omringde, en die gedeeltelijk ook door haar kapitaal mogelijk is geweest, weten we niet.
Kijken we naar haar portret dan zien we een vrouw die enigszins verbaasd schijnt te berusten in wat haar overkomen is.

Frederik Hendrik stierf in december 1771 en werd 3 januari 1772 in Katwijk aan de Rijn begraven.
Het werd een prachtige begrafenis waar iedereen die er toe deed aanwezig was.

Vermoedelijk leefde Frederik Hendrik in veel te grote statie en gaf hij veel te veel geld uit. Na zijn dood bleek dat er enorme schulden waren.Toen het testament werd geopend bleek dat er voor Seyna en voor de drie kinderen elk maar 10.000 gulden over was. Zij eiste voor zichzelf nog 30.000 gulden daarbovenop. Dat bedrag was indertijd voor haar bij de huwelijkse voorwaarden vastgesteld.
Seyna verkocht de heerlijkheid IJzendoorn en ging in een huurhuis aan de Dennenweg in Den Haag wonen.

Het land maakte moeilijke jaren door: een vierde Engelse zeeoorlog, de Patriotten aan de macht, de staatskas bijna leeg, ziekten onder het vee.
De stadhouder en zijn vrouw waren uit Den Haag naar Nijmegen gevlucht. Van hen was geen hulp voor de Van Wassenaers te verwachten.

Of Seyna daarom in het voorjaar van 1785 naar Venlo is gegaan? Daarheen is gevlucht? Haar jongste zoon Willem Anne lag in Ravestein in het garnizoen, niet ver daar vandaan. Misschien ging ze hem alleen maar opzoeken, misschien was hij ziek, want een half jaar later stierf hij aldaar.
Zelf was ze ook ziek en op 15 april schreef ze vanuit Venlo aan haar oudste zoon Willem Lodewijk:
‘het heeft mij ’s nachts aangetast met hevige pijn in de zijde, die nu wel beter is maar met eene groote zwakheyt mijn geheel onderkrijpt om zoo te zeggen me doet als wegsmelten’.

Op 30 mei 1785 is ze in Venlo gestorven.

Een half jaar voor Seyna’s dood was haar dochter Seyna Anna Henrietta Philippina op 23 januari 1785 getrouwd met een zekere Jan François van Eck (1745–1823), een procureur in Den Haag. Haar moeder had zich zeer tegen dit huwelijk verzet.

De jongens zijn nooit getrouwd. Willem Lodewijk verdiepte zich in de geschiedenis en genealogie van zijn familie. Hij had al vele belangrijke stukken van zijn voorgeslacht verzameld en gerangschikt, testamenten, huwelijkse voorwaarden, boedelscheidingen.....

De hof heeft hij verhuurd. Hij heeft er nooit zelf gewoond.
De heerlijkheden van de beide Catwijcken en het Sant vermaakte hij aan zijn neef Willem Frederik Hendrik (1752–1799), de zoon van Johanna Wilda van Wijhe.
Deze werd in 1787 de nieuwe heer van de beide Catwijcken en het Sant.

• Vorige
• Next